تحلیل مجموعه ی آینه ای برای صداها بر اساس نظریه ی نشانه شناسی شعر مایکل ریفاتر

نظریّه ی نشانه شناسی شعر مایکل ریفاتر با تکیه بر ساختارگرایی، توانش ادبی خواننده و واکنش او نسبت به متن می کوشد تا شیوه ای نظام مند از خوانش متن ارائه دهد. در این نظریه دو شیوه ی خوانش مطرح است؛ در خوانش اکتشافی نادستورمندی ها، مانع از تناظر میان متن و واقعیّت می شوند و خواننده را به خوانشی دیگر از متن (تأویلی) رهنمون می شوند. در این شیوه ی خوانش، به بررسی ارجاع نشانه ها به درون متن و ایجاد شبکه های به هم پیوسته از نشانه ها توجّه می شود. خواننده با بررسی فرآیندهای انباشت و منظومه های توصیفی به کشف کمینه نگاشت ها نائل می شود و از طریق کمینه-نگاشت ها، خاستگاه متن به دست می آید.در این پژوهش مجموعه ی «آینه ای برای صداها» اثر محمد رضا شفیعی کدکنی بر اساس این نظریه تحلیل شده است تا از طریق آن بتوان به تحلیلی نظام مند از این متن و تبیین نشانه های این مجموعه ی شعری دست یافت. نتیجه نشان می دهد در این مجموعه خاستگاه های متعدّدی چون عشق [وصال، هجران، وصال]، اوضاع بحرانی و نابسامان، یأس، امید به بهبود اوضاع، دگرگونی و بهبود اوضاع وجود دارد.از میان انباشت های این متن عنصر معنایی مشترک رنج و اندوه، درنگ و ایستایی و شب و سیاهی بیشترین بسامد را داشته اند. منظومه ی توصیفی غالب این مجموعه نیز نظام توصیفی طبیعت و منظومه های توصیفی خرد آن مانند درختان، پرندگان، گل ها و باران می باشد. همچنین خاستگاه های [عشق] و [ اوضاع بحرانی و نابسامان- دگرگونی اوضاع- امید به بهبود اوضاع] بسامد غالب خاستگاهای این مجموعه هستند. با بررسی نادستورمندی ها نیز می توان چنین گفت که نادستورمندی غالب این مجموعه آرایه ی تشبیه، تشخیص و همچنین آرایه ی مجاز – به علاقه شباهت(استعاره) و مجاز جزء از کل است.